“Svjedok” – epska priča o stradanju srpskog naroda krajem 20. vijeka i radu prof. dr Zorana Stankovića.
Nakon višegodišnjih priprema i dvogodišnje faze produkcije završen je rad na istorijsko-dokumentarnom filmu “Svjedok”.
Film se realizovao u koprodukciji Radio-televizije Republike Srpske i Republičkog centra za istraživanje rata, ratnih zločina i traženje nestalih lica, a scenario i režiju potpisuje nagrađivani režiser dokumentarnih filmova Denis Bojić.
Film “Svjedok” prvobitno je zamišljen i baziran na dokumentaciji i svjedočanstvima specijaliste sudske medicine iz Beograda prof. dr Zorana Stankovića koja se tiču stradanja srpskog naroda tokom ratnih dešavanja devedesetih godina na prostoru zemalja bivše Јugoslavije.
Nažalost, prof. dr Zoran Stanković je preminuo neposredno pred početak snimanja filma.
Nakon njegove smrti film mijenja svoju formu, ali ne i suštinu. Ogoljenu i surovu istinu o stradanju Srba prikazanu kroz ratni put i istorijski portret prof. dr Stankovića.
Po riječima režisera, ovaj film predstavlja svojevrsnu kolektivnu ispovijest srpskog naroda o njegovom stradanju, te istovremeno priču o čovjeku koji se igrom sudbine našao u vihoru ratnih dešavanja, čovjeku koji je radeći časno svoj posao, na sebe i kroz sebe preuzeo svjedočanstvo o užasima rata.
Radeći na više od 50 masovnih grobnica širom bivše zemlje i obdukciju više od 7.500 stradalih žrtava, prof. dr Zoran Stanković jedina je osoba koja je na ovakav način svjedočila o razmjerama stradanja srpskog naroda.
Ujedno, ovo je istorijski presjek koji kroz filmski izraz u velikoj mjeri objedinjuje mapu stradanja srpskog naroda.
Samo na teritoriji Bosne i Hercegovine prof. dr Zoran Stanković je radio ekshumacije i obdukcije na više od trideset masovnih i pojedinačnih grobnica i to na lokalitetima Sarajeva, Tuzle, Sokoca, Pala, Mostara, Bileće, Trebinja, Nevesinja, Kamenice, Zvornika, Skelana, Šekovića, Kravica, Srebrenice, Bratunca, Sandića, Rogatice, Milića, Brčkog, Broda, Ugljevika, Priboja kod Lopara, Kupresa, Bihaća i Mrkonjić Grada.
U Haškom tribunalu bio je svjedok ekspert u slučajevima: gen. Krstića, Milutinovića, Šainovića, Ojdanića, Pavkovića, Lazarevića, Lukića, Đorđevića, Mladića te Vojsilava Šešelja.
U martu 2001. Zoran Stanković je optužio Haški tribunal da je u pojedinim slučajevima oklijevanjem da se pokrenu istražni procesi “manipulisao brojem žrtava i dokumentacijom” o zločinima nad Srbima u Hrvatskoj, BiH i na Kosovu i Metohiji navodeći : “Karla del Ponte mi nije odgovorila na pitanja o slučaju Gospić, o Medačkom džepu, ‘Oluji’, slučaju logora za Srbe u Hercegovini, masovnoj grobnici Lav u Sarajevu, optužnici za Aliju Izetbegovića i upotrebi municije sa osiromašenim uranijumom.”
Uz arhivski materijal i arhivska svjedočanstva prof. dr Zorana Stankovića, te svjedočenja preživjelih članova porodica žrtava, u filmu su učestvovali članovi njegove najuže porodice, članovi njegovog obdukcionog tima, novinari, snimatelji, advokati. O tragičnim sudbinama članova njihovih porodica, te o ličnim strahotama kroz koje su prolazili u procesima identifikacije, u filmu svjedoče brojni pripadnici srpskog naroda.
Film je sniman na lokacijama pet masovnih grobnica gdje su izvršeni zločini nad srpskim narodom – Kravica, Mrkonjić Grad, Brod, Јelačići i Zvornik.
Uzimajući u obzir “Povorku sjećanja” u Beogradu, u filmu je dobrovoljno učestvovalo više od 8.000 ljudi. Radi se mahom o članovima i prijateljima porodica poginulih i nestalih civila, vojnika VRS.
Režiser Bojić zahvalio je porodici prof. dr Stankovića što je podržala i nastavila realizaciju filma, Radio-televiziji Republike Srpske i Republičkom centru za istraživanje rata, ratnih zločina i traženje nestalih lica, koji su u punom kapacitetu stali iza jednog ovakvog istorijskog projekta, te svim institucijama i pojedincima koji su dali svoj doprinos da se ovaj projekat realizuje.
Realizaciju filma pomoglo je Ministarstvo unutrašnjih poslova Republike Srpske, te organizacije i udruženja proistekla iz Odbrambeno-otadžbinskog rata, načelnici i gradončelnici, opštinske i gradske uprave, te javna preduzeća iz Mrkonjić Grada, Broda, Zvornika, Šekovića, Skelana, Bratunca, Srebrenice, Čelinca, Vlasenice, Milića, Istočnog Sarajeva, Banjaluke, Trebinja, Bijeljine, Višegrada, Nevesinja, Јelačića, Gacka, Ljubinja, Bileće, Berkovića, Prnjavora, Pala, Sokoca, Trnova. Realizciju filma pomogle su Uprave graničnih policija Bosne i Hercegovine i Republike Srbije, Uprave carina Bosne i Hercegovine i Republike Srbije, Predstavništvo Republike Srpske u Srbiji, Ministarstvo unutrašnjih poslova Srbije, Ministarstvo odbrane Republike Srbije, Ministarstvo saobraćaja i veza Srbije, Ministarstvo finansija Srbije, ЈP “Putevi Srbije”, grad Beograd sa svim svojim nadležnostima, Gradsko saobraćajno preduzeće Beograd, ЈKP Pogrebne usluge.
Na filmu “Svjedok” radili su: scenario i režija Denis Bojić, direktor fotografije Dejan Račić, montažer Ognjen Bogdanović, glavni snimatelj Ljubomir Tešinić, snimatelj Saša Vrućinić, snimatelji zadnje scene Aleksandar Zorić, Siniša Stojić, asistent snimanja Milorad Rajlić, dron operateri Ljubomir Tešinić, Dejan Račić, Branislav Plavšić, Goran Lazić, Danilo Cimbaljević, Dragan Glišović, Srboljub Stojanović, snimatelji tona Željko Kalamanda, Srđan Radaković, Aleksandar Vlajić, Duško Јovanović, dizajner tona Vladimir Vladetić, grafički dizajn Boris Bilić, Ognjen Bogdanović, vozači Miro Marković, Saša Popović, muziku komponovao David Mastikosa, promocija Margareta Zlatunić, linijski producent filma Filip Mlađenović.
Premijera filma planirana je u toku 2024. godine.
(rtrs.tv)
