Srbima 1. mart budi sećanja na ubistvo srpskog svata na Baščaršiji, a potom na krvavi rat i stotine hiljada žrtava, poručili su političari iz Srpske, kao i predstavnici udruženja proisteklih iz Odbrambeno-otadžbinskog rata.
U Sarajevu je 1.marta 1992. godine ubijen srpski svat Nikola Gardović, otac mladoženje Milana i svekar nevjeste Dijane Tambur, a ranjen pravoslavni sveštenik Radenko Miković, dok su ubice, koje muslimanska vlast u Sarajevu nije ni pokušala da pravično kazni, spalile srpsku zastavu.
U dane 29. februara i 1. marta 1992. godine bez srpskog naroda i bez njegovog učešća na nelegalnom i protivustavnom referendumu u FBiH donesena je odluka o proglašenju nezavisnosti i otcjepljenja BiH od tadašnje SFRJ.
U FBiH se 1. mart se obilježava kao takozvani dan nezavisnosti BiH, dok se ovaj datum u Republici Srpskoj ne slavi.
Predsjednik Republike Srpske Milorad Dodik istakao je da civilizovani narodi slave kraj sukoba, pa se tako u Republici Srpskoj praznuje parafiranje Dejtonskog sporazuma, a oni koji slave rat, vjerovatno, se spremaju za novi ili sanjaju novi.
Dodik je naglasio da je 1. marta 1992. godine na Baščaršiji, u Sarajevu pucano na Nikolu Gardovića, a upucani su i mir i ravnopravnost srpskog naroda.
– Preglasavanjem na nelegitimnom referendumu, a onda i pucnjem u srpskog svata, Srbi u BiH dobili su dvije poruke: u BiH vas možemo eliminisati udruženi Hrvati i muslimani, a ako na to ne pristanete proći ćete kao Gardović – rekao je Dodik za Srnu.
On je naglasio da taj datum muslimani slave kao tzv. dan nezavisnosti i taj dan im čestitaju diplomate koje ne žele da vide da je pucanj od 1. marta 1992. zapalio BiH.
– To nije praznik BiH, ponajmanje dan nezavisnosti. To je tragičan dan iz istorije Srba na ovim prostorima. Jedna krvava srpska svadba bila je uvod u krvavi građanski rat – ukazao je Dodik.
Svi koji to čestitaju BiH, rekao je predsjednik Republike Srpske, neka im je na čast.
– Srbi, bilo da su u partijama vlasti ili opozicije u Republici Srpskoj, ne priznaju niti će ikada priznati da je dan početka krvavog građanskog rata praznik – poručio je Dodik.
Premijer Republike Srpske Radovan Višković rekao je da srpski narod nikada neće prihvatiti 1. mart kao “dan nezavisnosti BiH”, jer „ovaj datum nije ništa drugo već podsjetnik na brutalno poništavanje volje jednog od tri konstitutivna naroda i inicijalna kapisla za brutalni oružani sukob koji je unesrećio sva tri naroda u BiH“.
– Nikada nećemo braniti, niti osporavati pravo svakog naroda da obilježava i slavi šta god želi, ali, isto tako, nikada nećemo dozvoliti da se falsifikuju istorijske činjenice o tome da su rezultati referenduma od 1. marta 1992. godine predstavljali i volju srpskog naroda. Kako tada, tako i sada, još jednom ponavljamo – referendum je sproveden suprotno volji srpskog naroda i u njemu Srbi nisu učestvovali. Samim tim, ovaj dan u Srpskoj nije nikakav praznik – rekao je Višković.
Dodao je da je u kolektivnoj memoriji ovdašnjeg srpskog naroda 1. mart trajno zapisan kao dan stradanja, kaže Višković, te je dan kada je srpski svat na Baščaršiji ubijen zato što je nosio svoju zastavu, saopšteno je iz Biroa Vlade Srpske za odnose sa javnošću.
– Mi u BiH, nesporno, imamo različita mišljenja o našoj prošlosti i, gotovo sigurno, tako će biti i budućnosti. O nekim stvarima, gotovo sigurno, nikada nećemo postići konsenzus, a upravo ono što se dešavalo srpskom narodu 1. marta je jedan od razloga našeg razmimoilaženja. Zato, i danas, nažalost, nemam nadu da će biti opšteprihvaćena neumoljiva istorijska činjenica da je 1. marta 1992. godine brutalno pregažena volja jednog naroda i pokrenuta razgradnja svega što je do tada postojalo – naveo je Višković u saopštenju.
Potpredsjednik Narodne skupštine Republike Srpske Petko Rankić rekao je Srni da Srbi u BiH ne priznaju 1. mart kao takozvani dan nezavisnosti BiH, niti će ikada jer podsjeća na stradanje srpskog naroda.
-Mi Srbi ne priznajemo taj praznik niti je to ikakav dan BiH – rekao je Rankić.
On je istakao da Srbe taj datum aoscira na izbijanje rata i velika stradanja.
-Svi znamo šta se tada desilo i ne priznajemo 1. mart. Možemo sjesti da se dogovaramo da imamo svoje praznike – i Bošnjaci, i Srbi i Hrvati u BiH. To se mora usaglasiti, ali 1. mart ne prihvatamo nikako – rekao je Rankić.
Predsjednik DNS-a Nenad Nešić poručio je povodom 1. marta, koji se u dijelu FBiH obilježava kao takozvani dan nezavisnosti BiH, da je taj datum za srpski narod neprihvatljiv jer je dan tragedije kada su pripadnici paravojne formacije “Zelene beretke” u Sarajevu ubile srpskog svata Nikolu Gardovića.
Nešić je naveo da BiH nema zakon o praznicima, pa ne može imati ni “dan nezavisnosti”, saopšteno je iz DNS-a.
-Zajednički praznik može biti samo onaj datum oko kojeg se mogu okupiti svi narodi u BiH – naveo je Nešić.
On je podsjetio da je na referendumu u BiH 29. februara i 1. marta 1992. godine, srpski narod izbrisan iz reda konstitutivnih naroda.
– Ubistvom srpskog svata je srpskom narodu upućena poruka šta ga čeka u BiH u kojoj nije konstitutivan. Zato to nikada ne može biti praznik koji ćemo prihvatiti i praznovati. Ako se oni ne srame da slave tragediju i zločin – neka slave, ali neka svoje slavlje ne predstavljaju kao zajedničko jer to nikada neće biti – poručio je Nešić.
Predsjednik Narodne partije Srpske (NPS) Darko Banjac izjavio je da 1. mart Srbe asocira na zločin koji se desio nad pripadnikom srpskog naroda i ne doživljava ga kao praznik.
On je ocijenio da Bošnjaci, odnosno političko Sarajevo žele da primjenom pravne sile nametnu svoje mišljenje i zakone, ali da se Srpska protiv toga bori i nikada na to neće pristati.
-Za nas je 1. mart radni dan, a 9. januar praznik – rekao je Banjac.
Šef Kluba SNSD-a u Narodnoj skupštini Republike Srpske Igor Žunić izjavio je da je za srpski narod u BiH 1. mart asocijacija na početak građanskog rata koji je odnio veliki broj života zbog čega taj datum nikada ne može biti praznik.
-Ovaj dan je asocijacija na preglasavanje volje srpskog naroda u BiH, taj dan nas asocira na ubistvo srpskog svata i pokušaj majorizacije i uništavanja svakoga ko nije bio za BiH, koja je bila po volji tada muslimanskog, a sada bošnjačkog naroda – rekao je Žunić. Dodao je da su sve ove asocijacije dovoljne da Srbi u BiH taj datum ne mogu slaviti, a još manje mu se radovati.
-Republika Srpska slavi dan kada je potpisan sporazum za mir. Sama ova činjenica govori koliko je BiH podijeljena zajednica i koliko su različiti pogledi Republike Srpske i FBiH na prošlost, ali i sadašnjost i budućnost BiH. U BiH izgleda postoje tri istine, tri istorije, tri vrste kulture sjećanja i tako će i ostati – istakao je Žunić.
Prema njegovim riječima, biće veoma teško doći do zajedničkog pogleda na praznike u BiH.
-Samo shvatanje da je BiH zajednica tri naroda može dovesti do toga da odredimo zajedničke praznike koji nas neće dijeliti nego spajati. To sigurno nije 1. mart, niti će to ikada biti – istakao je Žunić.
Poslanik SNSD-a u Predstavničkom domu Parlamentarne skupštine BiH Milorad Kojić poručio je da „nesrećni 1. mart za Srbe nikada neće biti datum koji treba
Praznovati“, te istakao da će Republika Srpska i dalje slaviti 9. januar, kada je u miru stvorena i 28. februar – dan Ustava.
-Prvi mart je jedan od datuma iz novije istorije koji je sinonim za zlo i stradanje devedesetih (godina prošlog vijeka). Pamtićemo ga po ubistvu srpskog svata na Baščaršiji i po drugom danu nelegalnog referenduma, kada je brutalno pogažena volja jednog naroda – rekao je Kojić Srni.
Kojić je napomenuo da, s druge strane, Republika Srpska slavi događaj koji se desio prije početka rata – 9. januar, kada je 1992. godine Srpska osnovana u miru kao volja legitimnih i legalnih srpskih predstavnika, kao i onaj koji je doveo do završetka rata, 21. novembar kada je 1995. godine potpisan Dejtonski mirovni sporazum.
-Na današnji dan prije 31 godinu, srpski poslanici su pokazali da im je stalo do uređene države kada su donijeli Ustav Srpske Republike BiH. Ne treba zaboraviti njihovu odlučnost i hrabrost da odgovore na pokušaje predstavnika druga dva naroda da Srbe isključe iz procesa odlučivanja o sudbini BiH i njenih naroda – poručio je Kojić.
Predsjednik Skupštine Asocijacije “Stvaraoci Republike Srpske” Dušan Kozić izjavio je da 1. mart ne može biti praznik u Republici Srpskoj jer je taj dan sinonim za stradanje Srba.
-Vlast u FBiH je 1992. godine proglasila nezavisnost, ne poštujući i ne pitajući nas, sa vrlo podlim namjerama. To je za nas Srbe sinonim stradanja, kada su nas otjerili – rekao je Kozić Srni.
On je istakao da je najvažnije da Srbi imaju svoj praznik, 9. januar – Dan Republike Srpske.
-Takvom svojom agresivnom retorikom, tendencioznom i zlonamjernom politikom prema 9. januaru drže nas i na oprezu da istrajemo u našim namjerama za njegovim proslavljanjem, te za ovim ili boljim statusom Republike Srpske, a sigurno ne 1. martom – poručio je Kozić. Prema njegovim riječima, Republika Srpska će nastaviti da se drži svoje politike, svojih praznika i da ih mirno slavi.
Vršilac dužnosti direktora Republičkog centra za istraživanje rata, ratnih zločina i traženje nestalih lica Viktor Nuždić izjavio je da 1. mart Srbe asocira isključivo na početak rata i ubistvo srpskog svata u Sarajevu, te istakao da je praznovanje datuma iz prošlosti u BiH nešto oko čega će uvijek biti sporenja, pogotovo kada se ima na umu stalno negiranje sistemskih ratnih zločina nad Srbima.
-Ubistvo srpskog svata, kao i događaji koji su mu prethodili, bili su svojevrsna najava Srbima šta im se sprema u „multietničkoj BiH“ i Sarajevu – rekao je Nuždić Srni.
Prema njegovim riječima, taj dan će Srbima ostati u sjećanju i kao drugi dan nelegalnog referenduma, čijoj odluci o raspisivanju je, takođe, prethodilo potpuno ignorisanje stavova jednog naroda.
-Praznovanje datuma iz prošlosti u BiH, a samim tim i različito viđenje događaja koji su se desili tokom tragičnog sukoba u regionu tokom devedestih godina prošlog vijeka, jeste nešto oko čega će se uvijek sporiti. Pogotovo kada se ima na umu stalno negiranje sistemskih zločina počinjenih nad Srbima tokom rata i njihovo svođenje na sporadične incidente – istakao je Nuždić.
On je podsjetio da je među onima koji su se prvi našli na meti zagovarača nezavisne i suverene BiH bio policajac Pero Petrović, koji je 4. aprila ubijen hicima iz neposredne blizine u Policijskoj stanici Novo Sarajevo, samo zato što je Srbin.
-Potom su uslijedila ubistva zarobljenih pripadnika JNA u Velikom parku, napadi na kolonu JNA u Dobrovoljačkoj ulici. Nakon događaja na Baščaršiji na meti žnovog sistemaž, prije svih, našli su se viđeniji Srbi – istakao je Nuždić.
On je napomenuo da, iako postoje fotografije snimljene policijskim aparatom na mjestu egzekucije sarajevskog muzičara Slobodana Samardžića, njegovi posmrtni ostaci ni do danas nisu pronađeni, nakon što je 14. maja 1992. godine, sa dvoje komšija Srba odveden iz stana i ubijen.
-Doktor Milutin Najdanović, već dva puta odvođen i mučen, treći put se nije vratio kući. Ubijen je 14. avgusta 1992. godine – istakao je Nuždić.
On je napomenuo da je u Sarajevu tokom ratnih godina postojalo više od dvije stotina mjesta zatočenja za Srbe, iz kojih se mnogobrojni nikada nisu vratili, itičući da je logor “Silos” u Tarčinu zatvoren je 27. januara 1996. godine, dva mjeseca nakon što je Dejtonskim mirovnim sporazumom definisano raspuštanje svih logora.
-Istorijska činjenica je i to da se početkom marta obilježava godišnjica egzodusa Srba iz Sarajeva 1996. godine. Rat je počeo ubistvom srpskog svata u Sarajevu, a nedugo nakon parafa na Dejton, vođeni onim što se desilo njihovim sunarodnicima, Srbi su napustili vijekovna ognjišta – naveo je Nuždić.
Predsjednik Boračke organizacije Republike Srpske (BORS) Radan Ostojić poručio je da Srpska i demobilisani srpski borci nikada neće prihvatiti 1. mart kao dan takozvane nezavisnosti BiH jer je to dan sjećanja na preglasavanje i majorizaciju srpskog naroda u BiH i početak građanskog rata sa nesagledivim posljedicama.
-Ubistvo srpskog svata Nikole Gardovića u Sarajevu predstavlja pucanj u mir i početak rata u BiH sa nesagledivim posljedicama – rekao je Ostojić Srni.
On je naglasio da je 1. mart dan sjećanja na početak građanskog rata, čije su posljedice hiljade ubijenih, nestalih i raseljenih ljudi, kao i hiljade razrušenih kuća i ognjišta.
Ostojić je rekao da Republika Srpska proslavlja svoj praznik 9. januar – Dan Republike, kao i 21. novembar kada je parafiran Dejtonski mirovni sporazum.
Predsjednik Udruženja žena žrtava rata Republike Srpske Božica Živković Rajilić rekla je da je neprihvatljivo da FBiH slavi 1. mart kao dan takozvane nezavisnosti, jer je tada počeo rat u BiH, tog dana ubijen je srpski svat Nikola Gardović u Sarajevu i za taj zločin ni nakon 30 godina još niko nije zvanično odgovarao.
-Sav normalan svijet slavi mir, a oni u FBiH početak rata u BiH – rekla je Rajilićeva Srni.
Ona je poručila da Republika Srpska nikada neće priznati praznovanje 1. marta.
Ćosić: Običan radni dan
Gradonačelnik Istočnog Sarajeva Ljubiša Ćosić rekao je Srni da Srbi u Republici Srpskoj 1. mart pamte po ubistvu srpskog svata u Sarajevu, što je bio i okidač za početak ratnih sukoba.
-Za nas je taj datum sjećanje na loše vrijeme, kada je grupa obijesnih ljudi, podstaknuta negativnom političkom pričom, ubila srpskog svata na Baščaršiji kod Stare crkve – rekao je Ćosić.
On je dodao da srpski narod taj dan nikada neće smatrati praznikom i “danom nezavisnosti”.
-Da ne bi bili kao drugi, mi trebamo poslati jasnu poruku. Ako vam je do slavlja, slavite. Ako ga smatrate praznikom, mi ćemo poštovati to, ali naš praznik nikada neće biti. Nama će uvijek biti podsjećanje na loše stvari – naglasio je Ćosić.
Ćosić je poručio da je neizvjesno da li će se u, zajednici kao što je BiH, ikada moći slaviti zajednički praznik.
On je rekao da će 1. mart za Srbe biti običan radni dan i da nema razloga za slavlje.
-Samo trebamo pokazati da smo sazreli toliko da kažemo da ga slave oni koji ga smatraju praznikom i da mi to nećemo sporiti – rekao je Ćosić.
(agencije/
