Od zločina u Sarajevu kada je ubijen srpski svat Nikola Gardović, ranjen pravoslavni sveštenik Radenko Miković i spaljena srpska zastava, danas je navršena 31 godina. Tog 1. marta 1992. godine ubijen je otac mladoženje Milana i svekar nevjeste Dijane Tambur, a ovim zločinom je nagoviješten početak rata.
Jedan od srpskih svatova Aco Jovančić ispričao je ranije Srni da su se srpski svatovi 1. marta 1992. godine okupljali u sarajevskom naselju Alipašino polje, a domaćini Gardovići su na balkon svog stana, u skladu sa tradicionalnim srpskim običajima istakli zastavu, srpsku trobojku. Međutim, već tada su među komšijama primijetili njihovu netrpeljivost i čuli neprimjerene i zlurade komentare.
Desetak ljudi, koje Jovančić naziva banditima, a ne komšijama, pokušali su već tada da dokače i skinu srpsku zastavu, što im svatovi i domaćini nisu dozvolili.
Toga “crnog” 1. marta, u 14.30 časova, u crkvi Svetog Preobraženja u Novom Sarajevu obavljeno je vjenčanje Milana Gardovića i Dijane Tambur.
Svadbeni ručak bio je organizovan u Domu svete Tekle, u Staroj pravoslavnoj crkvi na Baščaršiji.
Poslije vjenčanja, oko stotinu svatova u automobilskoj koloni od petnaestak automobila uputilo se u Dom udaljen oko sedam kilometara. Pošto ispred Stare crkve ne postoji parking, kolona je stala na 150-200 metara dalje – kod Vijećnice, gdje su ostavljeni automobili, a svatovi su pošli pješke prema Domu.
Prema svjedočenjima svatova i očevidaca iz pješačke zone na Baščaršiji, do svatova se dovezao bijeli “golf” u kojem su bila četvorica sarajevskih kriminalaca, a među njima ozloglašeni Ćelo. Oni su izašli iz vozila i pokušali da barjaktarima oduzmu srpske zastave.
Došlo je do komešanja, poslije čega su dvojica mladića zapucala i ranila srpske svatove Mirovića i Gardovića, koji je preminuo nekoliko minuta kasnije u kolima Hitne pomoći.
Poslije zločina koji su kod Doma Svete velikomučenice Tekle i Stare pravoslavne crkve na Baščaršiji izvršili ljudi sarajevskog kriminalca Ramiza Delalića Ćele, porodica Gardović je morala da se iseli iz Sarajeva.
U dane 29. februara i 1. marta 1992. godine bez srpskog naroda i bez njegovog učešća na nelegalnom i protivustavnom referendumu u Federaciji BiH donesena je odluka o proglašenju nezavisnosti i otcjepljenja BiH od tadašnje SFRJ.
U dijelu Federacije BiH sa većinskim bošnjačkim stanovništvom 1. mart se obilježava kao tzv. dan nezavisnosti BiH, dok se ovaj datum u Republici Srpskoj ne slavi.
Protiv Nikolnog ubice, Rasima Delalića Ćele, tek početkom 2006. godine Kantonalno tužilaštvo u Sarajevu pokrenulo je sudski proces, koji nikada nije okončan, jer je ovaj zločinac ubijen 2008. godine u Sarajevu.
Osim Delalića, koji je naknadno priznao da je ubio Gardovića, svjedoci su kao napadače prepoznali i Suada Šabanovića iz Zvornika i Muhameda Švrakića iz Sarajeva, koji je sin osnivača zloglasnih “Zelenih beretki” Emina Švrakića.
Četvrti napadač je Taib Torlaković, koji je kao i Ćelo, nakon rata ubijen u mafijaškom obračunu u Sarajevu. Delalić je odmah nakon početka ratnih sukoba u Sarajevu postao komandant Devete muslimanske brdske brigade Armije RBiH, a od tadašnjeg predsjednika ratnog Predsjedništva RBiH Alije Izetbegovića “za zasluge” je na poklon dobio pištolj sa posvetom.
(srna)
