Situacija u Posavini je tokom aprila i maja 1992. godine bila veoma komplikovana i teška po srpski narod.
Naime, samo osam kilometara je dijelilo hrvatske snage od spajanja – od Johovca, Kotorskog i Foče sa Krnjinom, nakon čega bi za Srbe nastala situacija sa nesagledivim posljedicama, jer bi time bio otvoren put za muslimansko-hrvatske snage od rijeke Save do Zenice i dalje prema Sarajevu. Opkoljenom i odsječenom narodu, sa Banjalukom u centru, prijetile su katastrofe.
Međutim, naređen je proboj koridora, puta života i slobode, kojem nema zaborava ni danas, nakon pune 32 godine.
Riječ je o najčistijoj vojnoj akciji u Odbrambeno-otadžbinskom ratu za koju su okidač bili prvi masovni zločini nad srpskim civilima u Posavini i smrt 12 beba u banjalučkom porodilištu zbog nedostatka kiseonika.
Organizovano, od početka marta 1992. hrvatske paravojne jedinice su prelazile most na Savi i polako zauzimale tadašnji Bosanski Brod, a prilikom osvajanja grada snage HVO-a su napale selo Sijekovac i počinile masovni zločin nad srpskim civilima. Modriča, Derventa i okolna sela došli su pod vojnu upravu od strane HV-a i HVO-a koji su se time spojili sa snagama u Gradačcu te presjekli sve putne pravce koji iz Krajine vode prema Šamcu, Brčkom, Bijeljini, Srbiji i ostatku svijeta.
– Nije bilo puno mogućnosti. Ili se prepustiti na milost i nemilost neprijatelju ili krenuti u borbu za put života. To je bio okidač za početak operacije “Koridor” i pravljenje puta života ili bitke za život – izjavio je svojevremeno general Momir Talić u intervjuu neposredno nakon završetka akcije, a čija će naredba: “Hoću koridor do Vidovdana, pa makar bio kozja staza. Neću da djeca umiru”, koju je izdao tadašnjem komandantu taktičke grupe jedan Novici Simiću, ostati vječno u narodu i vojnim zapisima.
Načelnik Štaba Prvog krajiškog korpusa pukovnik Boško Kelečević je, sagledavši cijelu situaciju na frontu, predložio da se operativna zona korpusa proširi na Derventu, Brod, Odžak, Teslić, Doboj, Modriču, ali i Ozren i Trebavu. Poslije opširne procjene neprijatelja i stanja na teritoriji, dao je i zvaničan naziv operaciji “Koridor 92”.
Tačan datum nije, kako piše u knjizi “Republika Srpska u odbrambeno-otadžbinskom ratu”, iza koje stoji Republički centar za istraživanje rata, ratnih zločina i traženje nestalih, javno saopštavan vojnicima, ali naslućivalo se da će to biti 26. jun.
Sve srpske snage spremno su čekale naređenje. Po Talićevoj odluci, operacija je otpočela dva dana ranije jer su imali informacije da će neprijatelj jačati. Proboj je počeo u sedam časova ujutru, a dobar dio strategije istorijskog pohoda skrojen je kod jedne osmatračnice, ispod kruške na Dugoj njivi kod Modriče, gdje se godinama obilježava godišnjica operacije “Koridor”.
Nakon višemjesečnih borbi i velikih gubitaka, njome je okončana 42 dana duga kopneno-vazdušna blokada zapada Republike Srpske i Republike Srpske Krajine. Oslobođeni su Modriča, Odžak, Derventa i Brod, kompletna operacija završena je 6. oktobra.
– Četrdeset i dva dana od presijecanja pravca Banjaluka – Doboj – Tuzla na Brčanskoj malti i 20 dana od priprema za proboj koridora, vojnici Prvog krajiškog i Istočnobosanskog korpusa, 26. juna u 14 časova, susreli su se istočno od Modriče u rejonu sela Kornice i Čardak, na farmi u Filomeni, spojivši zapadni i istočni dio Republike Srpske. Dva dana prije isteka roka, Vidovdana, pukovnik Novica Simić je izvršio komandnu zapovijest koju je dobio od generala Momira Talića koji je zahtijevao koridor do 28. juna, jer neće da djeca umiru – zapisao je Simić u knjizi u kojoj je do detalja opisao šta se dešavalo na posavskim ratištima, između ostalog i to da su od komada daske pravili improvizovane putokaze na kojima su bojom pisali BGD i BL te ih postavljali duž puta.
– Put je slobodan, sretno – To su riječi pukovnika Novice Simića juna 1992. nakon oslobođenja Modriče.
Prema podacima Republičkog centra za istraživanje rata, ratnih zločina i traženje nestalih lica, u operaciji “Koridor” poginulo je 877 pripadnika Vojske Republike Srpske, 15 pripadnika MUP-a Srpske i 17 pripadnika MUP-a Republike Srpske Krajine.
Uspjeh
Operacijom koja će ostati zapisana u vojnim analima, odnosno probojem koridora okončana je 42 dana duga kopneno-vazdušna blokada zapadnog dijela Srpske i Republike Srpske Krajine. Tom akcijom oslobođeni su Modriča, Odžak, Derventa i Brod, a kompletna vojna operacija proboja završena je 6. oktobra iste godine.
(glassrpske.com)
